De overgang is het natuurlijke proces van een aantal jaar waarin de vruchtbaarheid van een vrouw geleidelijk afneemt en uiteindelijk stopt. Een vrouw wordt geboren met een eindige hoeveelheid eicellen – rond middelbare leeftijd zijn deze op of rijpen ze niet meer. Doordat er geen eicellen meer loskomen uit de eierstokken, produceren deze minder oestrogeen en progesteron, de vrouwelijke geslachtshormonen. Deze hormonen reguleren de menstruatiecyclus en zorgen voor gezonde botten en bloedvaten. Gemiddeld vindt de overgang plaats tussen 45 en 55 jaar, waarbij de menstruatie gemiddeld stopt rond 51 jaar. Sommige vrouwen merken niets of bijna niets van de overgang, anderen daarentegen zo veel dat het aanzienlijke invloed heeft op hun kwaliteit van leven.
Menopauze
Menopauze is niet hetzelfde als de overgang, ook al worden deze termen vaak door elkaar gebruikt. De menopauze is de laatste menstruatie, waarbij de overgang de gehele periode waarin de hormonale veranderingen plaatsvinden beslaat. De periode voor de menopauze, waarin de menstruatie vaak onregelmatiger wordt en de bloedingen kunnen variëren in duur en heftigheid, wordt de perimenopauze genoemd. De hormoonspiegels fluctueren, wat stemmingswisselingen, opvliegers en slaapstoornissen kan veroorzaken. Na de menopauze (postmenopauze) kunnen deze symptomen aanhouden, evenals gewichtstoename, vaginale droogte, nachtzweten en verlaagd libido.
Opvliegers
Tijdens de overgang daalt het oestrogeenniveau, wat effect heeft op de hypothalamus. Hier zit de thermostaat van het lichaam, die hierdoor ontregeld kan raken, wat opvliegers tot gevolg heeft. Dit is een plotseling gevoel van intense warmte, meestal in het gezicht, hals en op de borst waarbij de huid rood wordt en zweten kan optreden. Ook kunnen rillingen en hartkloppingen optreden. Opvliegers kunnen een paar keer per maand optreden tot meerdere per uur, ook ’s nachts. Dit kan de slaapkwaliteit aantasten en gevoelens van schaamte of ongemak veroorzaken in sociale situaties.
Behandelingsopties
Vaak wordt gedacht dat alle ongemakken die de overgang met zich meebrengt “er maar bij horen”. Hoewel de overgang zelf een natuurlijk en onvermijdelijk proces is, wil dat niet zeggen dat de symptomen niet verlicht of bestreden kunnen worden. De volgende opties zijn beschikbaar voor vrouwen met overgangsklachten:
Leefstijlaanpassingen
Alcohol, cafeïne, warme dranken en gekruid eten kunnen opvliegers uitlokken; het vermijden hiervan kan helpen. Ook roken heeft nadelige effecten op de ervaren last van overgangsklachten. Stress lijkt een rol te spelen in het ontstaan van klachten – voldoende beweging, ontspanning en een regelmatig slaapritme kunnen dit helpen verminderen.
Medische opties
Hormoontherapie (HRT)
Door de lage hormoonspiegels aan te vullen kunnen klachten behorende bij de overgang verminderd worden. Vooral het aantal opvliegers, nachtzweten en de slaapkwaliteit verbeteren vaak aanzienlijk. Daarnaast vermindert hormoontherapie het risico op osteoporose en botbreuken. Op langere termijn zijn er aanwijzingen dat tijdige hormoontherapie ook het risico op hart- en vaatziekten en mogelijk zelfs op dementie verlaagt.
Niet-hormonale medicatie
Mocht hormoontherapie niet mogelijk zijn (bijvoorbeeld bij hormoonafhankelijke kanker of aanwezige hart- en vaatziekten), dan kan andere medicatie worden voorgeschreven, zoals fezolinetant. Deze middelen werken op een andere manier, maar kunnen ook verlichting geven van opvliegers en stemmingsklachten.
Supplementen en alternatieve ondersteuning
Sommige vrouwen kiezen ervoor om natuurlijke of plantaardige supplementen te gebruiken, zoals zwarte cohosh, rode klaver, soja-isoflavonen of vitamine E. Hoewel sommige vrouwen hier baat bij zeggen te hebben, is het wetenschappelijk bewijs voor de werkzaamheid matig. Wel kan suppletie van vitamine D en calcium zinvol zijn, vooral ter ondersteuning van de botgezondheid.
Wij staan voor je klaar bij overgangsklachten
De overgang is voor iedere vrouw anders – het is een periode van verandering, zowel lichamelijk als emotioneel. Gelukkig zijn er verschillende manieren om klachten te verlichten en je kwaliteit van leven te behouden of verbeteren.
Wij zijn gespecialiseerd in geslachtshormonen en hebben veel verstand van de overgang en hoe deze zo goed mogelijk te behandelen. We bieden persoonlijke begeleiding en advies op maat bij hormoontherapie. We bespreken jouw klachten, wensen en eventuele risico’s, zodat we samen een passend plan kunnen opstellen – of dit nu leefstijladvies, HRT of een andere behandelmethode is.