Testosteron is vanzelfsprekend een essentieel hormoon voor mannen, betrokken bij tal van lichaamsfuncties zoals spiergroei, stemming, en seksuele gezondheid. Het gebruik van testosteron, of het nu via Testosteron Replacement Therapy (TRT; testosteronsubstitutietherapie) of anabole steroïden gebeurt, kan helaas ongewenste bijwerkingen hebben, waaronder haarverlies. We lichten hier toe wat de reden is dat haarverlies toeneemt tijdens testosterongebruik, hoe dat komt, en wat er tegen te doen is.
Het mechanisme achter haarverlies
Haarverlies als gevolg van testosterongebruik wordt voornamelijk veroorzaakt door de omzetting van testosteron in dihydrotestosteron (DHT). DHT is een krachtiger androgeen hormoon dat zich bindt aan receptoren in de haarzakjes. Dit proces kan de haarzakjes verkleinen en de haargroeicyclus verkorten, wat leidt tot dunner wordend haar en uiteindelijk haaruitval, een aandoening bekend als alopecia androgenetica of mannelijke kaalheid.
Ongeacht of testosteron via TRT of in de vorm van anabole steroïden wordt toegediend, het kan in het lichaam worden omgezet in DHT. Sommige anabole steroïden zoals drostanolon (merknaam Masteron) zijn zelf DHT-afgeleide androgenen. Het verschil tussen TRT en anabolen ligt vooral in de doseringen en de vorm van testosteron die wordt gebruikt. TRT wordt meestal toegepast in relatief lage doseringen (een factor 1 à 3 ten opzichte van fysiologisch) met als doel de testosteronspiegels te normaliseren, terwijl anabole steroïden vaak in veel hogere doses worden gebruikt om spiergroei en prestaties te verbeteren. Dit resulteert in een hoger DHT-niveau ofwel hogere androgene activiteit en daarmee een groter risico op haarverlies. En als haarverlies optreedt dan is het proces van haarverlies mogelijk ook sneller.
Haarverlies door testosterongebruik volgt vaak een patroon dat begint met een terugtrekkende haarlijn en dunner wordend haar op de kruin van het hoofd. Uiteindelijk kan dit leiden tot volledige kaalheid aan de bovenkant van het hoofd, terwijl de zijkanten en achterkant meestal onaangetast blijven. Uiteindelijk worden vrijwel alle mannen in meer of mindere mate een keer kaal, hoewel het bij sommigen pas echt op hoge leeftijd zichtbaar wordt.
Behandelingsopties
Hoewel haarverlies door testosterongebruik een veelvoorkomend probleem is, zijn er verschillende strategieën die kunnen helpen om dit te beheersen. Daarbij geldt over het algemeen dat het beter is om vroeg te beginnen. Als haarfollikels eenmaal te gronde gaan, dan is het niet meer goed mogelijk om ze weer actief te krijgen.
5alfa-reductase-remmers (DHT-remmers)
Medicijnen zoals finasteride en dutasteride kunnen helpen om de omzetting van testosteron in DHT te verminderen. Deze medicijnen zijn effectief in het vertragen van haarverlies en kunnen zelfs de haargroei stimuleren bij sommige mannen. Beide middelen zijn beschikbaar als pil. Ze zijn goedkoop en makkelijk verkrijgbaar met een recept bij de apotheek. Het nadeel is dat ze ook de vorming van DHT remmen in andere delen van het lichaam waardoor ze soms bijwerkingen geven. Een alternatief is lokale toediening van een crème, lotion of shampoo die finasteride of dutasteride bevat. Hier is relatief minder ervaring mee maar studies laten zien dat deze aanpak ook effectief is met minder bijwerkingen. Het nadeel is dat het een handeling is die dagelijks nodig is en de medicatie door een apotheek moet worden bereid wat duurder is (denk aan 20-50 euro per maand afhankelijk van de gekozen sterkte).
Minoxidil
Minoxidil is een topische behandeling die kan worden aangebracht op de hoofdhuid om de haargroei te bevorderen. Het werkt door de bloedstroom naar de haarzakjes te vergroten en kan in combinatie met DHT-remmers worden gebruikt voor betere resultaten. Het middel is op recept verkrijgbaar en ook zonder voorschrift. Het middel is in de meeste gevallen onverzekerd. Een apotheek die zelf medicatie bereid kan ook lotions maken waar zowel een DHT-remmer zoals finasteride als minoxidil vermengd zitten voor nog betere resultaten.
Natuurlijke supplementen
Er zijn verschillende natuurlijke supplementen zoals zaagpalm en biotine die worden gepromoot als middelen om haarverlies tegen te gaan. De effectiviteit (en veiligheid) van deze supplementen voor het tegengaan van haarverlies is niet bewezen.
PRP, laserbehandeling en haartransplantatie
Twee alternatieven voor medicatie zijn behandelingen met ‘platelet rich plasma’ waarbij een deel van je eigen bloed gebruikt wordt voor lokale injecties om de haargroei te stimuleren. Dit zijn behandelingen die via gespecialiseerde klinieken gedaan moeten worden. Ook speciale hoofdkappen met laserdiodes kunnen energie doneren aan haarfollikels en daarmee de haargroei stimuleren. Dit zijn effectieve maar vaak duurdere en intensieve behandelingen. Als veel haarfollikels als verloren zijn gegaan en de kaalheid flink heeft doorgezet, dan is het meestal niet meer zinvol om medicatie te gebruiken of de genoemde behandelingen toe te passen. In dat geval is haartransplantatie een laatste optie.
Conclusie
Haarverlies is een veelvoorkomende bijwerking van testosterongebruik, ongeacht of het gaat om TRT of anabole steroïden. Als je te maken hebt met haarverlies door testosterongebruik, of je wilt dit graag voorkomen zodat je er later niet mee te maken krijgt, dan is het de moeite waard om met één van onze te overleggen over wat de beste behandeling en aanpak voor jou zou kunnen zijn. Door proactief te zijn en op tijd stappen te ondernemen, is het mogelijk om zo lang mogelijk een volle bos haar te behouden, ondanks het gebruik van testosteron.